Komma gebruiken

De komma is een van de lastigste leestekens in het Nederlands. Het gekke is dat er niet echt vaste regels zijn voor het plaatsen van een komma. Maar er zijn wel richtlijnen. Het belangrijkste uitgangspunt is dat een komma geplaatst wordt als je bij hardop lezen een rustmoment hoort; ook de toonhoogte waarmee de zin wordt uitgesproken verandert vaak iets. Hoe langer de zin is, hoe meer behoefte er bestaat aan een rustpunt in de zin, en dus aan een komma.

Behalve als rustpunt in een zin gebruik je een komma in de volgende situaties.

• Tussen twee werkwoorden die niet bij elkaar horen:
  Toen ik wegging, kuste ik mijn moeder.
  Het meisje dat ik zag, lijkt op jou.
• Tussen delen van een opsomming:
  Zij schrijft artikelen, essays, romans, verhalen en columns.
  Hij verzamelt kabouters, smurfen, kikkers en paddenstoelen.
• Voor en/of na een aanspreking:
  Anne, heb je vanmiddag even tijd voor me?
  Sander, heb je de krant gezien?
  Lukt dat deze week nog, Hans?
• Voor en na een uitbreidende bijzin:
  De man, die al aardig op leeftijd was, rende naar buiten.
  De cursisten, die goed Nederlands spreken, vinden die komma's niet moeilijk.
• Tussen gelijkwaardige bijvoeglijke naamwoorden:
  Het kleine, lieve, schattige meisje.
• Na de aanhef in een brief en na de afsluiting:
  Geachte mevrouw Jansen,
  Met vriendelijke groet,
• Vóór voegwoorden:
  Meestal verstandig om een komma te plaatsen voor: als, hoewel, omdat, zodat, opdat, indien, maar, aangezien en terwijl.
  Zij vertelde het aan iedereen, hoewel de informatie vertrouwelijk was.
  Hij dacht er lang over na, aangezien hij veel tijd had.
• Rond een bijstelling (nadere uitleg):
  Anna, zijn vrouw, gaf hem de krant.

NIOW heeft een informatieve taalwaaier ontwikkeld met taalregels en schrijftips erin. Ook het onderwerp komma’s wordt hierin besproken. Andere onderwerpen zijn werkwoordspelling, Engelse werkwoorden, afkortingen, eigentijds taalgebruik, hoofdletter en kleine letter, leestekens, los of aan elkaar, hen/hun, als/dan, beide/beiden en ervan uitgaan. Je kunt de taalwaaier bestellen voor € 14,95 (inclusief verzendkosten). Stuur hiervoor een mail naar experts@niow.nl.

Hopelijk heb je na het lezen van de tips minder moeite met het toepassen van de komma’s in je tekst. Succes!