Komma's gebruiken - waar hoort de komma?

Vraag jij je ook vaak af waar die komma nou moet staan? Je bent niet de enige. De komma is een van de lastigste leestekens in het Nederlands. Het gekke is dat er niet echt vaste regels zijn voor het plaatsen van een komma. Maar er zijn wel richtlijnen.

Het belangrijkste uitgangspunt is: je plaatst een komma als je bij hardop lezen een rustmoment hoort; ook de toonhoogte waarmee de zin wordt uitgesproken verandert vaak iets. Hoe langer de zin is, hoe meer behoefte er bestaat aan een rustpunt in de zin, en dus aan een komma.

Twijfel je? Lees de zin dan hardop, je merkt vanzelf waar je even ademhaalt of je toonhoogte verandert. Voor een leesbare tekst raden we aan niet meer dan 2 komma’s in een zin te plaatsen. Heb je er meer nodig? Kijk dan of je de zin kunt inkorten, of dat je er 2 zinnen van maakt.

Behalve als rustpunt in een zin gebruik je een komma in de volgende situaties.

• Tussen twee werkwoorden die niet bij elkaar horen:
  Toen ik wegging, kuste ik mijn moeder.
  Het meisje dat ik zag, lijkt op jou.
• Tussen delen van een opsomming:
  Zij schrijft blogs, nieuwsberichten, webteksten, offertes en columns.
  Hij verzamelt kabouters, smurfen, kikkers en paddenstoelen.
• Voor en/of na een aanspreking:
  Anne, heb je vanmiddag even tijd voor me?
  Mohammed, heb je de krant gezien?
  Lukt dat deze week nog, Hans?
• Voor en na een uitbreidende bijzin:
  De man, die al aardig op leeftijd was, rende naar buiten.
  De cursisten, die goed Nederlands spreken, vinden die komma's niet moeilijk.
• Tussen gelijkwaardige bijvoeglijke naamwoorden:
  Het kleine, lieve, schattige meisje.
  Opa houdt van zijn oude, afgeleefde, versleten schommelstoel.
• Na de aanhef in een brief en na de afsluiting:
  Geachte mevrouw Jansen,
  Met vriendelijke groet,
• Vóór voegwoorden:
  Meestal is het verstandig om een komma te plaatsen voor: als, hoewel, omdat, zodat, opdat, indien, maar, aangezien en terwijl.

  In tegenstelling tot wat je vroeger op school hebt geleerd, mag je wel een komma plaatsen voor en.

  Zij vertelde het aan iedereen, hoewel de informatie vertrouwelijk was.
  Hij dacht er lang over na, aangezien hij veel tijd had.
• Rond een bijstelling (= nadere uitleg):
  Anna, zijn vrouw, gaf hem de krant.

Bonustip: je schrijft nooit een komma, een punt of een dubbele punt in een tussenkopje. Maar voorlooppuntjes (…) een vraagteken of uitroepteken mogen wel.

Lastig te onthouden? Bestel onze taalwaaier voor op je bureau!

NIOW heeft een informatieve taalwaaier ontwikkeld met taalregels en schrijftips erin. Ook het onderwerp komma’s wordt hierin besproken. Andere onderwerpen zijn werkwoordspelling, Engelse werkwoorden, afkortingen, eigentijds taalgebruik, hoofdletter en kleine letter, leestekens, los of aan elkaar, hen/hun, als/dan, beide/beiden en ervan uitgaan. Je kunt de taalwaaier bestellen voor € 14,95 (inclusief verzendkosten). Stuur hiervoor een mail naar experts@niow.nl met je gegevens.

Hopelijk heb je na het lezen van de tips minder moeite met het toepassen van de komma’s in je tekst. Succes!